మొన్న మళ్ళీ కాళీపట్నం రామారావు మాస్టారి నవతీతరణం అభినందన ప్రత్యేక సంచిక చదివినప్పుడు వెలగా వారి వ్యాసం చదివాను. చెప్పుకోదగ్గ విషయం ఏమిటంటే వారి వయస్సుకి అంతర్జాలం గురించి ఆ మాత్రం అవగాహన ఉండటం. అంతే కాదు ఆ ఏడు పేజీల సాహితీ వ్యాసం చివరి పేరగ్రాఫ్ లో వారన్న మాట: “ఇంటర్‌నెట్ ఉంటే ప్రతి ఇల్లు ఒక కథానిలయం అవుతుంది…కారా మాస్టారు సేకరించిన అపూర్వ కథా సంపదను అధికంగా ఉపయోగించినా, అసలు ఉపయోగించకపోయినా శిధిలమౌవుతుంది. శిధిలం మాట మరిపించేది, మురిపించేది అంతర్జాల మాయాజాలం.”
డా. వెలగా వెంకటప్పయ్య (1930 – 29 Dec 2014)
సాక్షి దిన పత్రిక లో నేను వ్రాసిన గూగుల్ నెట్‌లో e బుక్స్ చదివి వెంటనే నాకు ఫోన్ చేసి అభినందించిన వారిలో ఆయన ఒకరు. ఆ వ్యాసాన్ని ఆయన ఆంధ్రా యూనివర్సిటి కి సమర్పించిన ఒక పత్రంలో ప్రస్తావించానని, అక్కడి విద్యార్ధులకి అందజేసానని కూడ తెలియజేసారు.
తెలుగునాట గ్రంధాలయాల ఏర్పాటు కోసం ఆయన చేసిన కృషి చాల గొప్పది.
కవిరాజు త్రిపురనేని రామస్వామి అంటే వారికి అభిమానం. కవిరాజు మనుమడిగా ఆ అభిమానం నా మీద కూడ కొంత చూపించారనుకుంటాను. మేము మద్రాసులో ఉన్నప్పుడు ఆక్కడికి వచ్చినప్పుడల్లా మా అమ్మ ‘కవిరాజు’ కుమార్తె చౌదరాణి ని తప్పక కలిసేవారు.
ఆదివారం మే 6, 2012 న కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమి కవిరాజు త్రిపురనేని రామస్వామి సాహిత్యం మీద గుడివాడ లో నిర్వహించిన సదస్సులో వారు కూడ పాల్గొన్నారు.
The invitation to the seminar on ‘Kaviraju’ Tripuraneni Ramaswamy.
వెలగా వారు ఈ రోజు ఉదయం విజయవాడలో ఆయుష్ హాస్పిటల్స్ లో ఆఖరి శ్వాస తీసుకున్నారని తెలిసినప్పుడు బాధవేసింది. మరో స్థంభం నేల కూలింది.
రచనలు
వారి రచనలలో కొన్ని, వాటి ముఖచిత్రాలు ఇక్కడున్నవి. సాహిత్యాభిమాని – ఆర్ బి రావ్ సౌజన్యం.
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.10155009212985385.1073741875.624985384&type=1&l=1ce9757082
“బెర్నాడ్ షా వ్రాసిన ‘సీజర్ అండ్ క్లియోపాట్రా’ నాటకంలో థియోడాటస్ అనే అతను అలెగ్జాండ్రియా లైబ్రెరి తగలబడిపోతుంటే చూడలేక సీజర్ దగ్గిరకి వెళ్ళి బ్రతిమాలాతాడు. సైనికులని పంపి మంటలార్పమనీ, పుస్తకాలని కాపాడమనీ. సీజరు ససేమిరా అంటాడు.
‘అక్కడాహుతౌతున్నది వట్టి కాగితాల కట్టలు కాదు. మానవజాతి కష్టించి ఆర్జించుకున్న సంస్కృతీ, సంస్కార, సంప్రదాయాలు దగ్ధమౌతున్నాయి. మానవజాతి సంపాదించుకున్న మధుర స్మృతులన్నీ మసైపోతున్నాయి’ అని అక్రోశిస్తాడు ధియోడాటస్.
‘నువ్వేమి చెయ్యకుండా కూర్చుంటే రాబొయ్యే తరాలవారు నిన్ను పుస్తకాల విలువ కూడా తెలుసుకోలేని మూర్ఖుడిగాను, ఆటవిక సైనికుడిగాను జమ కడతారు సుమా!’ అని సీజర్ని హెచ్చరిస్తాడు.
అలాంటి సీజర్లింకా యీ యిరవయ్యో శతాబ్దంలో కూడా ఉన్నారా? అని మనం సందేహించవల్సిన అగత్యం లేకుండా పోయింది: ‘ప్రజాస్వామ్యానికి, వ్యక్తి స్వాతంత్యానికి పట్టుకొమ్మ అని, భూతలస్వర్గం (God’s own country) అని పేరు మోసిన అమెరికా పుస్తకాల మీద బ్రహ్మాండమైన దాడిని ప్రారంభించింది.’ ” అట్లూరి పిచ్చేశ్వర రావు వ్రాసిన విన్నవి – కన్నవి లో నుంచి.
నిన్న జరిగిన సంఘటన నాకు మా నాన్న వ్రాసిన పై పేరాగ్రాఫ్‌ని గుర్తు చేసింది.
కానీ దాని నేపధ్యం వేరు.
నిన్న సాయంత్రం యువ సాహితీ మిత్రుడు అనిల్ బత్తుల (అతను ఈ భూమ్మిద పడకముందే ప్రచురించబడ్డ సోవియట్ పుస్తకాలు అతి ముఖ్యంగా వాటి తెలుగు అనువాదాలని ఇప్పుడు డిజిటల్ ఫార్మాట్ లో ఉచితంగానే అందరికి అందజేయాలనే ఒక ఆశయంతో ముందుకు సాగుతున్నవాడు) నాకు ఫోన్ చేసి, “సార్, పారిస్ పతనం మీ నాన్నగారే కదా అనువదించింది? ఒక పాత ప్రతి ఒకటి ఈ హైద్రాబాద్ బుక్ ఫెయిర్‌లో ఎక్కడో ఉందట! ఇందాక ఫలానా వారు ఫోన్ చేసారు. ఒక్కసారి మిమ్మల్ని కనుక్కుని కన్ఫర్మ్ చేసుకుందామని చేసాను సార్,” అని అన్నాడు.
అతను అడిగింది నిజమే! The Fall of Paris ని వ్రాసింది ఇల్యా ఎహ్రెన్‌బర్గ్ (Ilya Ehrenburg). ఆంగ్లంలో తొలి ప్రచురణ 1940 ప్రాంతాలలో.
దాని తెలుగులో కి అనువదించింది అట్లూరి పిచ్చేశ్వర రావు. సుమారు 840 పేజిలు. తెలుగులో ప్రచురణ కాలం మార్చ్ 1960.
సరే, ఇక బుక్ ఫైయిర్ లో పారిస్ పతనం దొరకడానికి, మీ నాన్న వ్రాసిన దానికి, సీజర్ కి ఆ లైబ్రేరి తగలబెట్టడానికి సంబంధం ఏవిటి అనే దానికి వస్తున్నాను.
పారిస్ పతనం – తెలుగు “ఫాల్ ఆఫ్ పారిస్” కి అనువాదం
1980 ప్రాంతాలలో తానా సభలకి వెళ్ళారనుకుంటాను డి. వి. నరసరాజు గారు. తానా పత్రిక లో ఏదో వ్యాసం కోసం వారికి ఫోను చేసినప్పుడు “ఇస్తాను, రండి ఇంట్లోనే ఉన్నాను,” అని అన్నారు. ఆ సందర్భాన్ని కూడ గుర్తు చేసింది నిన్నటి అనిల్ బత్తుల ఫోన్ కాల్.
నరసరాజు గారు అన్నారు కదా, “అనిల్, పుస్తకాలు మన దగ్గిరే ఉంటే లాభం ఏమి ఉంది? అవి ముద్రించింది పది మంది చదవాలనే కదా! మీరు తీసుకు వెళ్లండి. చదవండి. మీ పని అయిపోయిన తరువాత నాకు తెచ్చి ఇవ్వండి. మీరు నాకు ఇవ్వక పోయినా ఫరవాలేదు. ఇంకేవరైనా చదువుతానంటే వారికివ్వండి,” అని.
పదిమంది చదవడానికి పుస్తక భాండాగారాలు అంటే లైబ్రేరిలు ఏర్పడ్డాయి. ఆ భాండాగారాలలోని పుస్తకాలు ఇప్పుడు పదిమందికి అందుబాటులోకి వెళ్లకుండా దొడ్డి గుమ్మంద్వారా ఇలా బజారులోకి వస్తున్నాయ్యా? అది హర్షణీయమా అన్న ప్రశ్న తలెత్తింది నాలో.
మా నాన్న గారి సాహిత్యం పునర్ముద్రణ కోసం నాకు ప్రస్తుతం అందుబాటులోలేని పుస్తకాలకోసం వెతుక్కుంటున్నప్పుడు సాహిత్యాభిమానులలో ఒకరిద్దరు తాము చూసామని దొరికిన రెండు మూడు పుస్తాకాలు సుమారు నాలుగైదు దశాబ్దాల క్రితం ప్రచురితమైన వాటి ప్రతులు కొని పంపారు.
840 పుటల పారిస్ పతనం, 1960 మార్చి ప్రచురణ, (బవుండ్ ఎడిషన్ అనేవారు) ప్రతి ధర 10 రూపాయలు. ఈ రోజు అదే పుస్తకాన్ని బహుశ ఏ 250/- కో 300/- కో అమ్మినా కొనుక్కునే వారున్నారు. ఎందుకంటే అంత ధర పెట్టి ఆ ప్రతిని కొన్నవారిని నేనెరుగుదును.
మనకి తెలుసో, తెలియకో ఇలాంటి అరుదైన పుస్తకాలని ఏదో ఒక విధంగా సంపాదించి ఇలా అమ్ముకోవడాన్ని మనం సమర్ధించాలా అన్నది నా ప్రశ్న. ఏదో ఒక పుస్తకమే కదా అని సరిపుచ్చుకోమంటారా? అలా ఒక పుస్తకంతో మొదలైనది మరి రేపు లైబ్రేరిలను కొల్లగొడితే? పది మంది కి అందాల్సిన పుస్తకాలు ఏ ఒక్కరి అలమారకో పరిమితమైతే అప్పుడేమంటారు?
దయచేసి మీ అభిప్రాయాల్ని క్రింది వ్యాఖ్యలలో తెలియజేయగోర్తాను.
తా. కలం: హైద్రాబాద్ బుక్ ఫెయిర్‌లో ప్రతి అమ్ముడైపోయింది ! చి న.
వెలెట్ వచ్చాడు. హింది సినిమాలలో ఉత్తరాది సైనికులని చూపిస్తౌరు చూడండి. అలాంటి యూనిఫార్మ్‌లో ఉన్నాడు. తలకి ఒక పెద్దపాగా. దానికో పెద్ద కుచ్చు. అట్టహాసంగా ఉన్నాడు. పెద్దవి గుబురు మీసాలు. ఆరడుగులు ఉంటాడు. ముందుకు వంగి ఎడంచేత్తో కారు తలుపు తెరిచాడు. “వెల్‌కం,” చెబుతూ కుడిచేత్తో శాల్యూట్ కొట్టాడు.
నేనెప్పుడు కారు వెనక సీటులో కుడిచేతి డోర్ వైపే కూర్చుంటాను. ఇండియాలో అలాఅయితేనే కారు దిగడానికి సుఖంగా ఉంటుంది. రైడ్‌లో ఉన్నప్పుడు, విండ్ షీల్డ్ పూర్తిగా కనపడుతుంది కూడా, మన దృష్టికి డ్రైవర్ తల అడ్డం రాదు. అందులో సుఖం అది. సెడాన్ కారు కదా..సులువుగానే దిగాను, కారులోనుంచి. రెండు చేతుల్తో నడుంచుట్టూ పాంటుని పైకి లాక్కున్నాను. వీపు వెనక షర్ట్‌ని పాంట్ లోపలికి టక్ చేస్తూ ముందుకు అడుగులు వేసాను. ఎప్పుడో ఉదయం చేసిన బ్రేక్‌ఫాస్ట్. మూడు ఇడ్లీలు. ఒక కాఫీ వితౌట్ షుగర్. వాడి దగ్గిర టీ బాగుండదట. వెయిటర్ సలహా అది. అందుకని కాఫీ తాగాను. క్లయింట్‌ తిన్నాడు నన్ను ..ఆ మూడు ఇడ్లీలకి మరో మూడు. నా మూడ్‌ని కూడా తిన్నాడు.
మధ్యాహ్నం ఏదో గడ్డి ఎక్కడో నమిలేసాను. ఇదిగో ఇప్పుడు ఆకలి దంచేస్తున్నది. క్లయింట్‌ని అడిగితే ఇక్కడ బాగుంటుందని అన్నాడు. రెస్టరెంట్ పేరు ఏదో చిల్లీస్. ఎల్లో…ఆరంజో..రెడ్డో. పుడ్డు బాగుంటే పేరుతో పనేముంది?
రెండు చేతులు కలిపి నమస్తే అంటూ, తనకి అలవాటైపోయిన ప్లాస్టిక్ నవ్వుతో అహ్వానించింది. పెదవులకి ఏదో రంగు బహుశ ఎరుపు రంగేమో, పులుముకుంది. ఆ అమ్మాయి కి ఇరవై ఏళ్ళుంటాయేమో! లౌంజ్ వెలుతుర్లో ఆ హొస్టెస్ కట్టుకున్న చీర తళ తళ లాడుతోంది. షో కావాలి కదా మరి. అమ్మాయికి కాదు, రెస్టారెంట్ కి. అలవాటు చొప్పున అమ్మాయి పాదాల వంక చూసాను. చీర అంచులు నలిగి పోయి మాసి పోయినవి. ఎన్నాళ్లయిందో ఉతికి. గోళ్ళకి నలుపు రంగు పాలిష్. పాదాలు ప్లాస్టిక్ చెప్పుల్ని తగిలించుకున్నాయి. రోడ్డు మీద ప్లాట్‌ఫార్మ్ మీద అమ్మేవి. బహుశ ఒక ఏడు, ఎనిమిది వేలిస్తారేమో ఆమెకి!
“ప్లీజ్ కం,” అంటూ నన్ను డైనింగ్ హాలు తలుపు దగ్గిరకి తీసుకుని వెళ్ళింది. తలుపు తెరిచి లోపలికి వెళ్ళిపోయింది. నేను బయట నిలబడిపొయ్యాను. హొస్టెస్ తలుపు తెరిచి పట్టుకుని, గెస్ట్‌ని లోపలికి వెళ్ళిన తరువాత తన వెనక ఎవరు లేకపోతే తలుపుని మూసేసి తరువాత ప్రోసెస్ లోకి ఎంటర్ అవ్వాలి. ఈ అమ్మాయి ఆ పని చెయ్యలేదు. నా మొహం మీద తలుపేసేసింది.
“సారీ, సర్” అంటూ తలుపు తెరుచుకుని వచ్చి మళ్ళీ నన్ను లోపలికి తీసుకువెళ్ళింది. విశాలమైన డైనింగ్ హాలు. నాకు ఎదురుగా పొడుగ్గా నాలుగు వరుసలలొ టేబుల్స్ ని అరేంజ్ చేసారు. నా ఎడంచేతి వైపు కిచెన్ లోకి స్వింగ్ డోర్స్. నాకు ఎదురుగుండా ఎడమ చేతి వేపు బ్లూ కలర్ నియాన్ లైట్ల్‌తో ‘జెంట్స్’ అని కుడిచేతి వైపు “లేడిస్” అని ఇంగ్లిష్ లో సైన్ బోర్డ్స్. ఆ నియాన్ లైట్స్ లేకపోతే ఆ డైనింగ్ హాలు లో ఉన్న డిమ్ లైట్ కి ఏవి కనపడవు. కుడి చేతి వైపు గోడకి ఆనుకున్ని మరో వరుస. గెస్ట్లు, కట్లరి‌తోను నోటితోను చప్పుడు చేస్తూ తింటున్నారు కాబట్టి నా కళ్ళకి వాళ్లు వినబడుతున్నారు.
ఈ లోపు కళ్లముందు ఒక అద్భుతం జరిగింది. మాయాజాలం. ఎక్కడ్నుంచి ఊడిపడ్డాడో మరి, “ఐ విల్ టేక్ కెర్,” అంటూ ఆ యువకుడు ఆ అమ్మాయిని నాకు వదిలించేసి, నన్ను తనకు తగిలించుకున్నాడు. “కిత్నె సాబ్” అని అడిగాను. బహుశ ఎంత ‘మంద’ని ఏమో అతని ప్రశ్న. ఆ చీకటి వెలుతురులో అతని దంతాలు తెల్లగా మెరుస్తున్నాయి.
“…’ఆమ్ అలొన్,” అని అన్నాను.
“దిస్ వే సర్, ” అంటూ నా ముందున్న ఫోర్ సీటర్ టేబుల్ని నాకు ప్రెజెంట్ చేసాడు. ఎంట్రన్స్ ఎదురుగుండా కూర్చుని ప్రతివాడికి కనబడుతూ ఏం తింటాం? తినేటప్పుడు ప్రైవసీ ఉండద్దూ, పైగా పబ్లిక్కులో?
ఎడం చేతి వైపు గోడని ఆనుకుని ఉన్న రిసెస్స్ ఏరియాలో పాంట్రీ (సైడ్ సెక్షన్) పక్కనే అయితే బాగుంటుంది. గోడకి ఆనుకునే సోఫా టూ సీటర్. దానికి పాంట్రీకి మధ్య చిన్న సైడ్ టేబుల్. టేబుల్ గోడకి అనుకుని ఉంది. ఆ గోడకున్న ద్వారం నుంచే ఇందాక నేను లోపలికి వచ్చింది. వచ్చేవాళ్ళని, పొయ్యేవాళ్ళని చూస్తూ కాలక్షేపంచేస్తూ తినొచ్చు. పరీక్షగా చూస్తే కాని మనం వాళ్ళకు కనపడం. అతనికి జవాబు ఇవ్వలేదు. పాంట్రీ వైపుగా అడుగులేసాను. టూ సీటర్ సోఫాకి అభిముఖంగా మరో ఇద్దరికి కుర్చీలు. మాములుగా ఒంటరిగా ఒఖ్ఖరే ఉన్న టేబుల్ దగ్గిరకి ఇంకొకళ్ళు రారు…సిటీస్‌లో అయితే. పైగా గోడకి అనుకుని ఏ.సి వెంట్. దాని త్రో నా మీదకు రాదు. బాగుంది అనుకుంటూ ఆ టేబుల్ దగ్గిర సెటిల్ అయ్యాను.
ఏ.సి కింద బిగించిన లాంప్ వెలుతురులో నీలంరంగు ప్లాస్టిక్ ఫోల్డర్‌లో మెను ని టేబుల్ మీద నేను చేయి చాస్తే అందేంత దూరంలో పెట్టి నిలబడ్డాడు. అంచులు మడ్డి కొట్టుకుని పోయ్యి డాగ్ ఇయర్స్ తో ఉందది. ఎడం చేతి చూపుడు వేలు బొటన వేలు మధ్య వేళ్ళకి అంటీ అంటనట్టుగా దానిని పట్టుకుని నా దగ్గిరకు లాక్కున్నాను. లోపల కంప్యూటర్ ప్రింట్ అవుట్స్‌తో మెను. సలాడ్స్, స్టాటర్స్ నుంచి బివరెజెస్ దాక. వెజ్జు, నాన్ వెజ్జు కాక డ్రై ఫుడ్ కూడ ఉన్నాయందులో. గుజ్జుతో కూడా! గజ్జి రాదుకదా అనిపించింది ఆ మెను ఫోల్డర్‌ని చూస్తే. కంపంరం పుట్టింది. బతకడానికి తినాలి. తప్పుదు.
టొమాటో సూప్, ఒక వెజ్ సలాడ్, రెండు ఫుల్కాలు, ఒక మిక్స్‌డ్ వెజ్ కర్రీ ఆర్డరిచ్చాను. కూల్ వాటర్ బాటిల్ ఒకటి వాటితో పాటుగా. “టెన్ మినిట్స్, యు విల్ హావ్ దెం సర్, ” అని వెళ్ళిపొయ్యాడు, “ఎంత సేపు పడుతుంది?” అని అడిగితే.
మిక్స్‌డ్ వెజ్ కర్రి
అప్పటికి కళ్ళు ఆ చీకటి వెలుతురుకి అలవాటు పడ్డాయి. టేబుల్ కవర్స్ మీద మరకలు. ఏ బోన్ సూపో, వెజ్ మంచూరియాకి పూసుకున్న సూప్ మరకలో! బెడ్‌షీట్ల మీద మరకలు గుర్తువచ్చాయి. నవ్వొచ్చింది. కాని బయటకు కనపడేటట్టు నవ్వలేదు. అలవాటయిపోయింది, అలా. టేబుల్ మధ్యలో స్టాండ్ కి నాలుగు ప్లాస్టిక్ కప్పులు ఉన్నాయి. బహుశ చిల్లీ సాస్, వెనిగర్, టమాటో సాస్, మరింకేదో పదార్ధం. మూతలు లేవు వాటికి. వాటి పక్కనే పెప్పర్, సాల్ట్ హోల్డర్. ఒక క్రోమియం ప్లేటెడ్ హోల్డర్‌లో కొన్ని పేపర్ నాప్కిన్స్. ఒక వైపుకి వాలిపోయినవి. బహుశ డైనర్ల కబుర్లన్ని విని ఓపిక నశించో లేక, డైనర్ల చేతుల్లో తమ స్నేహితుల జీవితాలన్నీ దాఋణంగా నలిపివేయబడ్డం చూసో. పాపం!
సర్వర్ వచ్చాడు. కాదు ప్రత్యక్షమయ్యాడు. చీకట్లో వాడి వొంటి నలుపు కనపడ్డం లేదు. వాడు వేసుకున్న బట్టలు కనపడుతున్నాయి. నాకు ఎడం చేతి పక్కగా ఒక చిన్న మెలమైన్ ప్లేట్ పెట్టాడు. వాడికి, అదే దగ్గిర. దానికి కుడిచేతి వైపు గాజు గ్లాసు. ప్లేట్‌కి ఎడం చేతివైపు స్పూన్‌లు, కత్తులు. కుడి చేతి వైపు ఫోర్క్ ఒకటి. అంటే నేను తినాలంటే కుడి చేతి వైపు కి జరిగి పళ్ళెం నాముందుకి వచ్చేలా నన్ను నేను సర్ధుకుని కూర్చోవాలి. ఫుడ్ సర్వ్ చేసేది వాడు కదా! నేను డైనర్‌ని మాత్రమే. అందులోను డబ్బులిచ్చే డైనర్‌ని. టిప్పు ఎంత ఇవ్వాలి వీడికి అని లెఖ్ఖ వేసుకుంటున్నాను. డజ్ హి డిజర్వ్ ఎ టిప్!
నేను కదల్లేదు. వాడు సదిరేసి వెళ్ళిపొయ్యాడు. స్టీరియోలో మంద్రస్థాయిలో ఎవరో “రాప్” తున్నారు. “రాపర్” తల్లి ఎవడితోనే లేచి పోయిందట!
ఆమెన్.
ఏమెన్.
ఎ మాన్.
రెండు మూడు ఫామిలిస్ అనుకుంటా పిల్లలతో. మరో టేబుల్ దగ్గిర యువతీ యువకులు. పెళ్ళవ్వాల్సిన వాళ్ళో మరి ఇంకా సంసారం ఏవిటో తెలియని వాళ్ళో..ఒకరి కళ్ళలోకి ఒకర్ని చూసుకుంటూ కబుర్లు చెప్పుకుంటున్నారు. మధ్య మధ్యలో ఒకరికొకరు అందించుకుంటున్నారు. ఎంత ప్రేమో ఒకళ్ళమీద మరొకరికి! ఒక ఏడేళ్ళ తరువాత సెవెన్ యియర్స్ ఇచ్ వస్తే ఏంచేస్తారో? అయినా సెవెన్ యియర్స్ కావాలా ఈ రోజుల్లో వాళ్ళకి?
తమాషా ఏమిటంటే ఎవరూ తమ స్మార్ట్‌ఫోన్లు బయటికి తీసి చూసుకోవడం లేదు. భలే ఆశ్చర్యం వేసింది నాకు. నా ఫోను టేబుల్ పైనే నా ముందే ఉంది. అప్పుడొకటి అప్పుడోకటి మెసెజెస్, అలర్ట్స్ స్కోల్ అవుతూ లాకవుట్ స్కీన్ మీద కనపడుతునే ఉన్నాయి.
సూపు తెచ్చాడు. మళ్ళీ నాకు ఎడంగా ఉన్న ప్లేట్‌లో పెట్టాడు. నేను అందుకోలేదు. నేను పళ్ళెం వైపు జరగనూ లేదు. వాడి నల్లమొహంలోని కళ్ళలోని, తెల్లగుడ్లలో ఆశ్చర్యం కనపడింది నాకు. కాని ఆ చీకట్లో, కళ్ళజోడు లోపలన్న నా కళ్ళల్లో వాడికి నా ఆకలిరాముడి క్రోధం కనపడలేదని …కాదు కాదు…. నేను చూపించలేదని వాడికి అర్ధం అయినట్టు లేదు. అలాంటి విషయాల్లో నేను మాస్టర్ని కదా? అమితాబ్ బచ్చన్ ఏమిటి, నాముందు మార్లెన్ బ్రాండో కూడా బలాదూరే!
నిశబ్దంగా ప్రత్యక్షమయ్యాడు ఇందాక వచ్చిన వెయిటర్. వాడేనా? ఎవడో ఒకడు! సర్వర్ వంక ఒక చూపు చూసి, బౌల్, ప్లేట్, కత్తులు, ఫోర్కులు అన్ని నా ముందే నాకు అందుబాటులో మళ్ళీ పేర్చాడు. నేను ఏవి ముట్టుకోలేదు.
“సార్, న్యూ బాయ్ సార్, సార్,” అని అపాలోజెటిక్ గా అన్నాడు. “వాటర్ బాటిల్, ప్లీజ్,” అని అభావంగా అన్నాను. వాడు నిష్క్రమించాడు. కాస్త లోపలికి చల్లని త్రాగు మినరల్ నీరు వెల్తేగాని కడుపులో మంట తగ్గదు మరి. అది వాడికి అర్ధం అయినట్టున్నది.
టేబుల్ మీదున్న నా ఫోన్‌ని షర్ట్ జేబులోకి జారవిడిచాను.
నెమ్మదిగా సూపుని కానిస్తుండగా..,ప్లేట్ తీసుకువచ్చాడు..ఇందాకటి నల్లనయ్య. వాడికి లోపల కోటింగ్ పడ్డట్టున్నది. నేను ముగించేసిన సూప్ బౌల్, దాని తాలుకు ప్లేట్, స్పూన్ వగైరాలు తీసుకుని తన వెంట తెచ్చుకున్న ట్రే‌లోకి సర్ధుకున్నాడు. కొంచెం భయం భయం గానే ఉన్నాడు. ఆ ట్రే ని పక్కనే అన్‌ఆక్కుపైడ్ టేబుల్ మీద పెట్టేసుకున్నాడు.
ప్లేట్‌ని పేపర్ నాప్కిన్ తో తుడుచుకున్నాను. నాప్‌కిన్‌లు శుభ్రం గా ఉండి వుండవచ్చన్న నమ్మకం మరి. ఎవడ్నో ఒకకడ్ని నమ్మాలిగా! దేవుడ్ని నమ్మరు మీరు? లెటెక్స్ గ్లవ్స్ అనుకుంటాను. అవితొడుకున్న కుడిచేత్తో, చపాతీలలోఒకటి తీసీ నెమ్మదిగా, నా ముందుంచిన మెలమైన్ ప్లేట్‌లో పెట్టాడు. ఇప్పుడు మిక్స్‌డ్ వెజిటబుల్ కర్రిని సర్వ్ చెయ్యాలి.
చపాతిని కుడిచేయి చూపుడు వేలు అంచుతో, నా వైపున్న ప్లేట్ అంచుకి లాగాను. చపాతీకి అటువైపు ప్లేట్‌లో కొంచెం స్థలం ఉంది. నా ఉద్దేశం సెర్వర్ స్పూన్‌తో స్కూప్ చేసిన మిక్స్‌డ్ వెజ్ కరిని నా ప్లేట్‌లో అక్కడ ప్లేస్ చెయ్యాలని.
ఎడం చెయ్యి అరిచేతిలోకి బౌల్‌ని సర్ధుకున్నాడు.
కుడిచేత్తో స్పూన్ ని అందుకున్నాడు.
స్పూన్ ని బౌల్‌లోకి దూర్చి కర్రిని స్కూప్ చేసాడు.
నా వైపుకు వంగాడు.
అతి జాగ్రత్తగా నా ప్లేట్ మీదకి తీసుకువచ్చాడు.
అప్పుడు ప్లేట్‌లోకి జారవిడిచాడు.
కొంత కరి నా ప్లేట్‌లోకి జారింది.
ఎర్రగా ఉందది.
పొగలు కక్కుతూ.
మళ్ళీ రెండో సారి స్పూన్‌ని బౌల్ లోకి జొనిపాడు.
కర్రీని స్కూప్ చేసాడు.
కుడిచేత్తో దాన్ని ప్లేట్ దగ్గిరకి చేరుస్తున్నాడు.
ప్లేట్ లోకి జారుస్తున్నాడు.
ప్లేట్‌లోకి జార్చేసాడు.
టామాటొ ముక్క అనుకుంటాను, స్పూన్ లోపలికి కొంచెం, స్పూన్ అంచుమీద నుంచి కొంచెం కిందకి వేలాడుతోంది.
ఆ ముక్క స్పూన్‌లోనుంచి ప్లేట్‌లోకి జారలేదు.
దాన్ని నా ప్లేట్‌లోకి జార్చాలి.
నెమ్మదిగా విదిల్చాడు.
ఉహూ.
ఆ టమాటో ముక్క బలంగా స్పూన్ ని పట్టుకుని వెలాడ్తోంది.
జారడం లేదు.
కొంచెం గట్టిగా విదిల్చాడు.
అబ్బే, లాభం లేదు.
ఈ సారి ఘట్టిగా విదిల్చాడు.
బ్రూస్ లీ స్టైల్లో.
రెండంగుళ్ళాల్లో ఆ మూవెమెంట్.
కంట్రోల్డ్ ఫోకస్డ్ ఎనర్జి.
ఆ వేగానికి స్పూన్ నా ప్లేట్‌కి కొట్టుకుంది.
“ఠంగ్” మని మెత్తని చప్పుడు. శ్మశానంలో కపాలం పగిలినప్పుడు వినబడుతుంది అలాంటి చప్పుడు (ట కాదు, నిజమే. ఎన్ని జీవుల్ని పంపలేదు ఈ చేతుల్తో!).
టమాటో ముక్క , నా మెలమైన్ ప్లేట్ కి అటు వైపు అంటే, టేబుల్ మీద పడింది.
ప్లేట్‌లో కాదు.
అప్పుడు వొదిలాడు ఆ నల్లనయ్య-సెర్వర్ వాడికి వచ్చిన ఇంగ్లిష్ పదాన్ని.
“షిట్.”
నాప్కిన్ స్టాండ్‌లో నుంచి ఒక పేపర్ నాప్‌కిన్‌ని అందుకున్నాను.
చూడండి – వేట లో First link ఇది. Third link ఇక్కడుంది.
రెండోది మీరు ఇప్పుడు చదివిందే !
ఆయనతో నాకు పరిచయం లేదు. సుమారుగా బ్లాగ్‌లోకం రోజులనుండి తెలుసు. అయినా మేమిద్దరం కలిసి మాట్లాడుకున్నది లేదు. ఒకసారి ఎక్కడో పలకరించుకున్న గుర్తు. అయితే ఏం? ఆయన మంచితనం గురించి తెలుసు. ఈయన పేరు జాన్ హైడ్ కనుమూరి. నిన్న రాత్రి హటాత్తుగా హృద్రోగం తో వెళ్ళిపొయ్యాడు.
జాన్ హైడ్ కనుమూరి – తెలుగు బ్లాగర్ ( ? – 7th Dec 2014 )
ఆయన సంపాదకత్వాన తెలుగులో ఒక ఈ బుక్ వెలువరించాడు. బహుశ అది తెలుగువారికి రెండవ ఈబుక్ అవుతుందేమో! ఈ మనిషిలో ప్రేమ పొంగినట్టే ..ఆ ఈబుక్ కూడ “అమ్మ” ప్రేమతోనే నిండింది. ఆమే ప్రేమతోను, అమ్మ మీద ప్రేమను వెలిబుచ్చిన సుమారు 15 మంది బ్లాగర్ల కవితలతోను “అమ్మ”ని కూర్చాడు. కవితలు కూర్చడానికి కారణం ..కవిత్వం అంటే వల్లమాలిన ప్రేమ జాన్‌కి.
“amma” is a compilation of poetry by a few Telugu bloggers. John compiled them.
జాన్ అమ్మ ఈబుక్ ని తనే డిజైన్ చేసాడు. డిటిపి మొత్తం అంతా తనే చేసుకున్నాడు. దానికి ముందు మాటలు వ్రాసాడు. ఆ ముందు మాటల్లో రెండు వాక్యాలు. “జన జీవనం వస్తూవుంటుంది, పోతూ వుటుంది, నేను ప్రవహిస్తునేవుంటాను”
జాన్ లేడు..కాని …”అమ్మ” ఉంది, జాన్! ఏందుకో..జాన్ అలా వెళ్ళిపొయ్యాడు అంటే బాధగా ఉంది.
జాన్ సంపాదకత్వాన్న వెలువడిన కొందరి తెలుగు బ్లాగర్ల కవితల సంకలనాన్ని – “అమ్మ” ఈబుక్ ని ఇక్కడ్నుంచి ఉచితంగా డౌన్‌లోడ్ చేసుకోవచ్చు.
జాన్ హైడ్ కనుమూరి బ్లాగులు:
http://johnhaidekanumuri.blogspot.in/
http://telugubible.blogspot.in/
http://alalapaikalatiga.blogspot.in/
“ఖుదర్దు,” అని అన్నది అతనే.
“ఖుదర్దు,” అని ఆ యాజమానుడు అనకపొతే అస్సలు ఈ జీవితంలో ఈ ఘటనేలేదు.
ఖుదర్దు.
తప్పదు.
బతకాలిగా!
బతకాలి అంటే తినాలి.
కాని కొంతమంది తినడంకోసమే బతుకుతారు. అది మనకు అప్రస్తుతం. కాబట్టి ప్రస్తుతంలోకి వద్దాం. నేను బతకడానికి తినాలి. తినాలి కాబట్టి వేటాడాలి. వేటలో ఒక భాగం మెట్ట్లు ఎక్కడం. కాబట్టి మెట్లు ఎక్కాలి. ఎక్కి వారి ముందు నిలబడాలి. అప్పుడు చూపు ప్రస్తావన వస్తుంది. వాళ్ళని నేను చూడటం. నన్ను వాళ్ళు చూడటం. నా వేటకి, నా చూపుకి , వాళ్ళకి చూపులకి సంబంధించిన విషయం. ఇక ఆ చూపుల కథలోకి వెళదాం.
* * *
ఆ చూపే..ఆ చూపంటేనే చిరాకు.
నల్లగా ఉన్నాడు. నలుపు మీద తెల్లని పొడుగు చేతుల లినెన్ చొక్కా. దగ్గిరకు వెళ్లగానే నిలబడి చూసేవాడికి ముందు జుత్తు కనపడుతుంది. క్యాష్ కవుంటరు వెనక కూర్చునిఉంటాడుగా అందుకని. కుడి వేపు పాపిడి. నుదుటి మీదకి పడే రంగేసుకున్నజుట్టు. జుత్తు ఏమంత ఒత్తుగా లేదు. నుదురు పెద్దదే. కొంపదీసి ఆ కనుబొమలికి కూడా రంగేసాడేటో! కోటేరు ముక్కు మీదకి జారిపోతున్న బంగారపు రంగు ఫ్రేమున్న కళ్ళజోడు. ఫోటోక్రొమాటిక్ అద్దాలు. నారింజ రంగు పూత ఆ అద్దాలకి. అదీ హౌరా బ్రిడ్జ్‌లాగా పొడుగాటి ముక్కు మీద. జారడం ఇప్పుడా తరువాత అని అలోచిస్తున్నట్టుంది. అద్దాల వెనుక చిన్ని గుండ్రటి కళ్ళు. కళ్ళక్రింద బీరు సంచులు. ఆ ముక్కు కింద బొగ్గు నలుపు రంగేసిన సన్నటి మీసం. ముక్కులాగానే అదీ పలచగానే ఉంది. గంభీరంగా లేదు. సన్నటి పెదాలు. విడిపోతే ముత్యాలు రాలిపోతాయేమో అనే భయంతో ముడుచుకుని పోయినట్టున్నయి.
రాగిబిందె గొంతు లాంటి మెడ. దానిని మూడొంతులు కప్పేసిన లినెన్ కాలరు. కాలరు క్రింది కనపడాలని కనపడే చిటికిన వేలేడు మందాన ఉన్న బంగారు గొలుసు. దానికో పులిగోరు పతకం. పులిగోరు పతకం క్రింద తెల్లని బన్ని. బన్నీ మీద పై మూడు బొత్తలూడదీసేసిన లినెన్ చొక్కా.
ఎక్జిక్యూటివ్ కుర్చిఅంటారే అలాంటి కుర్చి. కొని ఎన్ని సంవత్సరాలు అయిందో గాని దాన్ని తయారుచేసిన వర్క్‌షాప్‌వాడు వేసిన ప్లాస్టిక్ కవర్లు ఇంకా తియ్యలేదు..దుమ్ముకొట్టుకుని కుర్చి ఎంత పాతదో చెపుతున్నాయి. కౌంటర్ అడ్డం ఉందిగాని కాని లేకపోతే ఏదో ఒక మోకాలి మీద మరో కాలు అడ్డం వేసుకుని కాలూపుతూ చూసేవాడు. కుర్చిలో ముందుకు జారాడా కావాలని లేక ముడ్డిమీద లినెన్ పాంటు ఆ రెక్జిన్ లెదర్ మీద ఆగలేదోకాని ముందుకు జారుతూ, ముక్కుమీదకి జారిన కళ్లజోడు పై ఫ్రేమ్ అంచుమీదనుండి నా మీదకు దృష్టి సారించాడు. ఏలినవారి రాజ్యంలోకి భిక్షకోసం అడుగుపెట్టిన ఏలియన్ని కదా నేను మరి.
“పుల్కాలున్నయ్యా?” అని అడిగాను. తలేగరేసాడు ఉన్నాయన్నట్టు. కుడి చెయ్యి కౌంటర్ మీదకి వచ్చింది. ముంజేతి మీదకు జారిపోతున్న అర అంగుళం వెడల్పున్న బంగారపు పట్టి. బొటనవేలుకు మందంగా ఉన్న బంగారపు ఉంగరంలో పొదిగిన తెల్ల రాయి సిఎఫ్‌‌ఎల్ లాంప్ వెలుతురులో ధగధగమెరుస్తూ నాకు కనపడింది. నేను చూసానన్నది ఆ చిన్న గుండ్రటి కళ్ళు గుర్తు పట్టేసి ఆ గర్వాన్ని నాకు కనపడేలా వెలిబుచ్చినవి. ఈ లోపు నా కుడిచేతివేపు పాంటు జేబులో నుంచి లెదర్ వాలెట్ బయటికి లాగాను.
“ఎంత?” అని అడిగాను.
“ఎన్ని కావాలేటి?” అని అడిగాడు.
“ప్లేటుకి ఎన్నండీ?” అని అడుగుతూ ఆ డైనింగ్ హాలులోపలికి దృష్టి సారించాను.
” ఫ్లేట్‌కి రెండు.”
“ప్లేట్ ఎంత?”
“ఒకటీ సిక్స్ రుపీస్. అంటే ఫ్లేటు టెల్వ్ రుపీస్.” నాకు లెక్కలు నేర్పించిన ఆనందం, ఆంగ్లలో నేర్పించాను చూసుకోహ్ మరి అన్న గర్వం వారి గొంతులో వినబడి, కంటిలో కనబడింది అన్నది నా బుర్రకి అర్ధం అయ్యింది.
“రెండు ప్లేట్లు,” అంటూ యాభై రూపాయలనోటు అందించాను.
కప్పనాలుక విసిరేసి పురుగుని పట్టుకున్నట్టు, అతని కుడిచెయ్యి నోటుని లాక్కుంది. క్షణం లోపే.
భ్రుక్రుటి ముడిపడింది.”అయిదు తీసుకోండి,” అని అన్నాడా ఏలిక, లేదా ఆజ్ఞాపించారా?
చిరాకేసింది. ఈయనేవడు నేను ఎన్ని తినాలో నిర్ణయించడానికి. ఒహో వారు ప్రభువులు కదూ!
“నేను అన్ని తినలేనండి,” అని ఏ మాత్రం వ్యంగ్యం, కోపం, నిర్లక్ష్యం లాంటివి వినపడకుండా మామూలుగా అతి సాధారణంగా అన్నాను అని అనుకున్నాను. అనే ఉంటాను. అలవాటేగా.
తల వంగింది. పెదాల మీద బొగ్గు నలుపు రంగేసిన మీసం కొసలు మరి కొంచెం కిందకి కుంగాయి. సరే ఇక కనుబొమల సంగతి చెప్పఖ్లేర్లేదు. నెత్తిమీద జుత్తు ఎక్కువ కనపడుతోంది. కాస్త పలచబడింది. దట్టంగా నూనే రాసినట్టుంది. ఏలిన వారి శ్రీమతే అయిఉంటుంది. ముఖంలో కళ్లు పూర్తిగా కనపడటం లేదు. పెదాల అంచులు కూడ ఒక లిప్తపాటు కుంగి బలవంతంగా విచ్చుకున్నాయి. ఈ పెపంచకంలో, ఏది…తన సామ్రాజ్యంలో ఇటువంటి పౌరుడ్ని ..ఏది ముష్టి ఆరు రూపాయల పులక తినలేని దౌర్భాగ్యుడ్ని తన జీవితంలో చూడల్సి వచ్చినందుకు వగస్తున్నట్టుంది. పెదాలు విడివడ్డాయి..మూసుకున్నాయి. దవడలు కదిలాయి. పళ్ళు కనబడ్డాయి. వాటి మధ్యనుంఛి నాలుక అలా చెంగున ఒక్కసారి బయటికి దూకింది. అలాగే వెనక్కి లోపలికి వెళ్ళిపోయింది. ఊరికే వెళ్ళిపోలేదు…పెదాలని తడిపేసివెళ్ళింది. నా రెండు చెవుల మధ్యనున్న పదార్ధానికి అర్ధం అయ్యిదేమిటంటే…ఇలాంటి బేరం నాకే తగలాలా అని తెలుపు లినైన్ చొక్కా అనుకుందని.
“కూర ఎంతండి?” ప్రభువుల వారు కదా. అందుకని సగౌరవంగానే అడిగాను.
“ఒరేయి రాజు, చెప్పు” అని తలేత్తకుండా ఒక ఆజ్ఞని అలా గాలిలోకి వదిలారు వారు. ఫుడ్డు కవుంటరు వెనకాతల ఉన్న “రాజు” గోరు, అర్ధనిమిలిత నేత్రాలతో, తన శ్వాసకి అడ్డుపడుతున్న పదార్దాన్ని కుడి చూపుడివేలితో వారి నాసికలోనుండి వెలికితీయడానికి తీవ్రమైన ప్రయత్నంలో ఉన్నా…నా వైపుకి తిరిగి, ”వెజ్ కరీనా, నాన్ వెజ్జా?” అని ప్రశ్నించారు. కళ్ళు తెరిచేనండి.
కాష్ కవుంటరు వెనకమాతలున్న ప్రభువులవారి తలకిందికి వంగే వుంది. ఆయన దవడలు కదులుతూనే ఉన్నాయి. “రాజు” అనబడే సేవకుడి నాసికలో వేలు అలాగే వుంది.
“వెజ్జు.”
“టొంటి రుపీస్,” రాజు గారి ధరని సూచించారు.
రెండు పది రూపాయలు, ఒక అయిదు, రూపాయల నోట్లు, ఒక రూపాయి నాణెం.
రెండు పళ్ళే‌‌ల పులకాలు, అంటే నాలుగు పులకాలు. ఒకొక్క పులక ఆరు రూపాయలు చొప్పున, నాలుగు పులకాల ధర ఇరవై నాలుగు రూపాయలు. ఒక శాఖాహారపు కూర ఇరవై రూపాయలు. మొత్తం వెరసి నలభై ఆరు రూపాయలు అని లెక్కవేసుకుని కాషు కవుంటరు వెనకమాతల ఎక్జిక్యూటివ్ కుర్చిలో కూర్చుని ఇంకా దింపిన తలెత్తకుండా సొరుగులో దేనికోసమో దెవులాడుతున్న ప్రభువులవారు బహుశ నేను సమర్పించుకున్న యాభై రూపాయలలో, ఇరవై నాలుగు రూపాయలు వారు పుచ్చుకోగా, నాకు ఇవ్వాల్సిన ఇరవై ఆరు రూపాయలు కాబట్టి ఏలిక వారి వద్ద ఒక్క రూపాయ బిళ్ళ గాని నోటుగాని వుండివుండక దాని కోసం వెతుకుతున్నారేమో అని అనుకుని, నా పంట్లాము ఎడమచేతివైపునున్న జేబిలోనికి చేతిని పంపి ఏవైనా నాణేలున్నాయమోనని చూసాను. చేతికి ఏవి తగలలేదు.
ఇక తప్పదు.
“ఫరవాలేదు. ఉంచండి. ఆ రూపాయి ఈ సారి వచ్చినప్పుడు ఇద్దురులెండి,” అని అన్నాను.
చివాల్నా తలెత్తారు, నాధులు. బుస బుస మని పొంగింది. రక్తం. ఆ ముఖం నలుపులో కూడా ఎరుపు కనపడింది. కళ్లలోని తెల్లగుడ్డులోని రక్తవాహికలలో రక్తం కూడా గంటకి దాదాపు అయిదారు వందల కిలోమీటర్ల వేగంతో పరిగెత్తింది.
“ఖుద్దర్దు,” అని అనడం లో ఱేడు, వారి జీవితకాలం లో , ఏది తనుపెడితే పెట్టిన కూడు తినే ఓహ సామాన్య బీద పౌరుడి “ధయాధాఖ్సుణ్యాల” మీద జీవించడమే.. ఖుదర్దు. ఒక్క రూపాయ. ఒక్క రూపాయ అప్పుండమే! ఖుదర్దు.
ఈ లోపు దేవర వారి సేవకుడు..ఏది నాసికలో ఉన్న పదార్ధాన్ని చూపుడు వేలితో వెలికి లాగడానికి ప్రయత్నిస్తున్నవారు తమ షరాయి జేబు అడుగునుండి ఒక నాణేన్ని బయటికి లాగి అది రూపాయి ని నిర్ధారించుకుని, దేవర వారిని సమీపించడము, వంగి, ఆ ఒక్క రూపాయి విలువ నాణ్ణేన్ని తన కుడి చేత్తో, కాష్ కవుంటర్ మీద జాగ్రత్తగా పెట్టడము జరిగింది.
అధీపులవారు దానిని అందుకుని, దానితో పాటుగా రెండు పదిరూపాయలనోటుని , ఒక అయిదు రూపాయల విలువ నాణ్ణేన్ని నా వైపుకి ఆ కాష్ కవుంటరు మీద నెట్టారు. కుడి చెయ్యి చూపుడు వేలితో. అప్పుడు గమనించాను అధీపులవారు చేతికి గోరింటాకు కూడా వేసుకున్నారని.
ఒక పదిరూపాయలనోటు మీద మరో పది రూపాయలనోటు, వాటి మీద మధ్యలో పెట్టిన ఒక అయిదు రూపాయల నాణెం దానిపైన పెట్టిన ఒక రూపాయ్ బిళ్ళని కాష్ కవుంటరు మీదుంచి నా ముందుకు తోసారు.
ఖుదర్దు, అంతే. నాలుగంటే నాలుగే పులకాలు, నా మాటే నాది.
అతను ముందు గదిలో తన కేన్ చెయిర్ లో కూర్చుని ఆ నాటి దినపత్రిక చదువుకుంటున్నాడు. ఏదో అలికిడి. పేపర్లోనుంచి తలెత్తి చప్పుడైన వైపు చూసాడు. గుమ్మంలో నుంచి వీస్తున్న గాలికి హాలులోనుంచి లోపలి గదిలోకి వెళ్లే గుమ్మానికి వెళ్ళాడుతున్న కర్టెన్లు కదులుతున్నవి. అతను మళ్ళీ తన తలని పేపర్లోకి దూర్చేసాడు.
మళ్ళీ అలికిడి.
అతను పట్టించుకోలేదు.
మళ్ళీ అలికిడి. ఈ సారి గుర్తు పట్టాడు. తనెరిగిన శబ్దమే. నవ్వుకుంటూ పేపర్లోనుంచి తలెత్తాడు. ఆశ్చర్యంగా అలా చూస్తూ ఉండిపోయాడు.
తన కూతురు. అక్కడ నిలబడి ఉంది. గుమ్మం పక్కనే. గుమ్మాన్ని తన కుడిచేత్తో పట్టుకుని. నవ్వుతోంది. నవ్వుతూ తన వంక చూస్తోంది.
మరో రెండు అడుగులు.
అతను పేపర్ని పక్కన పడేసాడు.
చేతులు చాపాడు.
గబ, గబ, గబ, గబ వచ్చి చేతుల్లో వాలిపోయింది.
వరండాలో నుంచి హాలు గుమ్మందగ్గిరకి వెళ్ళి లోపలికి తొంగి చూడ్డం. అమ్మ కనపడుతుంది శూన్యంలోకి చూస్తూ. తన పక్కన అందరూ స్త్రీలే. అమ్మ కి అటువైపు చాప మీద నాన్న కదలకుండా. ఎవరి దుఃఖంలో వారు.
నేను బేరుమని ఏడవడం. ఇవతలికి రావడం. వరండాలో పేము కుర్చిలో కూలబడటం. ఏడుపు. చూట్టూ ఉన్నవాళ్లలో ఎవరో ఒకళ్ళో ఇద్దరో దగ్గిరకి తీసుకోవడానికి ప్రయత్నించడం. నేను వాళ్ళని దూరంగా నెట్టివేయడం. కాసేపటికి వెక్కిళ్ళు ఆపుకోవడం. ఈ లోపు మరెవరో హాలులోకి వెళ్ళడం. మళ్ళీ లోపలినుండి సన్నగా రోదన మొదలవ్వడం.
అది విని నేను మళ్ళీ బిగ్గరగా ఏడవడం. వెక్కిళ్ళు. నా స్నేహితులు ఎవరూ పక్కన లేరు. ఒంటరిని. ఎవరి దగ్గిరకి వెళ్ళకుండా నేను ఆ పేము కుర్చిలో కూర్చుని ఏడుస్తున్నాను. చుట్టూ తెలిసినవాళ్ళు, తెలియని వాళ్ళు, బంధువులు, పరిచయస్తులు అందరూ పెద్దవాళ్ళే.
నా స్నేహితులు ఎవరూ లేరు. వెనక ఎక్కడో నా మోతి ఏడుపు.
ఆ రాత్రి విలపిస్తూ, రోదిస్తున్నప్పుడు వచ్చాడు ఆయన. ఏవో వాళ్ళతో గుసగుసలు. లోపల హాల్లోకి వెళ్ళివచ్చాడు. ఆయన్ని గుర్తు పట్టాను. ఏమి మాట్లాడలేదు. నేను ఏడుస్తున్నాను. ఎవరో నా పక్కనే ఒక ఫోల్డింగ్ చెయిర్ వేసారు. కూర్చున్నాడు, ఆయన. గుర్తుపట్టాను ఆయన్ని. అంతకుముందు ఏవో స్టూడియోలలో షూటింగులలో చూసాను. ఆయనంటే ఇష్టం కూడా. నెమ్మదిగా నా ఎడమరెక్క పట్టుకుని దగ్గిరకు తీసుకున్నాడు. ఒళ్ళోకి తీసుకున్నాడు. కళ్ళు తుడిచాడు. ఏవో అవి ఇవి మాటలు చెపుతున్నాడు. నేను వినడం మొదలుపెట్టాను. చేతులు కదిలిస్తున్నాడు. ఖాళీ అరచేతులు. గబుక్కున అందులో ఒక కలం కనపడింది. గుప్పెట మూసాడు. తెరిచాడు. అరచేతిలో ఏమిలేదు. మళ్ళీ ఖాళీ. మరో చెయ్యి చూపించాడు. అందులో ఉంది కలం. ఈ సారి నాణేలు. గుప్పిట్లో చూపించి మూసి తెరిచాడు. లేవు. తన షర్ట్ జేబులోకి వెళ్ళిపోయినవి.
నా ఏడుపు ఆగిపోయింది. మళ్ళీ నాకు ఏవో కబుర్లు చెప్పాడు. తల నిమిరాడు. బుగ్గలు నిమిరాడు. కళ్ళు తుడిచాడు. నా స్నేహితుడి లాగా బుజ్జగించాడు.
లేచి నిలబడ్డాడు. ఎవరినో పిలిచాడు. వారికేదో చెప్పాడు. హాలులో నుంచి ఎవరో వచ్చారు. వరండా లోనుంచి నన్ను హాల్ లోకి, అటునుంచి పడకగదిలోకి తీసుకెళ్ళారు. నా మంచం మీద పడుకోబెట్టారు. దుప్పటి కప్పారు. నేను అలాగే నిద్రపొయ్యాను.
ఆ తరువాత కూడ ఆయన అప్పుడప్పుడు వచ్చేవారు. అమ్మని నన్ను పలకరించేవారు. కాసేపు కూర్చుని కబుర్లు చెప్పేవారు. ఆయనే రమణా రెడ్డి.
అప్పట్లో ఇంటర్‌నెట్ లేని రోజుల్లో గ్రీటింగ్ కార్డులతో పుట్టిన రోజులకి శుభాకాంక్షలు, గిట్టిన రోజులకి సందేశాలు కూడా పంపుకునేవారు. ఆ రోజుల్లో కొంచెం చదువుకున్నవారు, మహానగరాలలో ఉండేవారు (భారతదేశంలో) వకీల్స్ వారి గ్రీటింగ్ కార్డులు కొనుక్కుని పంపేవారు. చక్కని సందేశాలతో, ముచ్చటైన బొమ్మలతో కళాత్మకంగా ఉండేవి అవి. గ్రీటింగ్ కార్డులు కూడా కళాత్మకంగా ఉంటాయా అని అడిగేవారితో నాకు అస్సలు పేచి లేదు. అందుకని వారి జోలికి వెళ్ళను. వకీల్స్, ఎలార్ రోజుల్లో వారికి పోటిగా ఆర్చీస్ అనే సంస్థ బయలుదేరింది.
ఆనాటి నవతరం, యువతరం కోసం వాళ్ళు కార్డ్లు మొదలుపెట్టారు. ఆ తరువాత పెన్నులు, గన్నులు, బొమ్మల అమ్మకాలన్నింటిలోకి ప్రవేశించారు. మొదట్లో ఈ గ్రీటింగ్ కార్డులమీద ధరల వివరాలుండేవి కాదు. దుకాణందారు తనకిష్టం వచ్చిన ధరకి అమ్మేవాడు. కొనుక్కునేవాడు..మనసులోనే నిక్కినా నిలిగినా కొనుక్కునేవాడు. తప్పదు. కొంత పీర్ ప్రెజర్ కూడా ఉండేది. రీడర్స్ డైజెస్ట్ చేతిలో లేకపోతే వాడొక వెధవాయ్ అన్నటైపులో అన్నమాట! ఇప్పుడు “చే” బొమ్మతో ఉన్న కాలర్‌లెస్ టీ వేసుకున్నట్టు. (“చే” ఎవరు అని ఆడిగితే, “చీ, చీ..నన్నే అడుగుతావా అని తన తెలియని తనాన్ని దాచుకునే వెధవలున్నట్టు).
వ్యాపారస్థులందరూ దొంగలు కాదు!
అలాంటి రోజుల్లో బ్రతక నేర్చిన మిత్రుడు (వాడు బ్రతకనేర్చినవాడని అంతకుముందే తెలిసింది..అది మరొక కథ) ఎవరి బర్త్‌డేకో గ్రీటింగ్ కార్డ్ కావాలని రావడం..(నాతో సెలక్ట్ చేయించుకోవాలని అప్పట్లో తాంబరం నుంచి బెసెంట్ నగర్ నుండి, పరశువాక్కం లాంటి దూరప్రాంతలనుండి వచ్చేవారు) ఒక చక్కని కార్డుని అసలు ధరకే (లాభాలు లేకుండా..మిత్రుడు కదా?) తీసుకోవడం అయిపోయింది. పాపం డబ్బులిద్దామని పర్సుతీస్తే అందులో అన్ని వంద రూపాయల నోట్లే!
“అలా రా బాస్, టీ తాగి, దమ్ము కొడదాం. హోటల్ వాడు చిల్లర ఇస్తాడులే” అని నన్ను లాక్కువెళ్ళాడు. గోల్డ్‌ఫ్లేక్ కింగ్స్, టెన్స్ పాకెట్ ఆ రోజుల్లో అక్షరాల ముప్పై రూపాయలు. నా షర్ట్ జేబు ఎప్పుడు దానితో నిండుగా ఉండేది. (కొందరిలాగా పాంట్ జేబులో పెట్టుకుని దాచుకోవడం నాకు తెలీదు). సరే, ఒకటి మనవాడికిచ్చాను..నేను ఒకటి అంటిచ్చుకున్నాను. స్పేషల్ టీ ఆ రోజుల్లో మూడు రూపాయలు. ఇద్దరికి ఐతే రెండుకప్పుల నిండా వచ్చేది. ఆ స్పెషల్ టీ తెచ్చిన బేరర్ కి చిల్లరలేక..పావలా టిప్పు. బిల్లు పే చెద్దామనుకున్న మిత్రుడు మళ్ళీ వంద రూపాయల నోటు ఇస్తే..హోటల్ యజమాన్ నవ్వుతూ నా వంక చూశాడు. ఆ మూడు రూపాయలు నేనే ఇచ్చాను. (ఇందాకటి పావలా టిప్పు కూడా నాదే!)
ప్లాట్‌ఫార్మ్ మీద నిలబడి కబుర్లు చెప్పుకున్నాం. ఒక రెండు నిముషాలు. గోల్డ్‌ఫ్లేక్ కింగ్స్ కదా అనేమో మిత్ర గురువు దమ్ము లాగుతున్నాడు..ఫిల్టర్ కూడా కాలిపొయ్యేటట్టుంది. అప్పుడు దానిని చూపుడు వేలు మధ్యవేలు మధ్యన పెట్టుకుని చమత్కారంగా విసిరేసాడు. అది హోటల్ పక్కనే ఉన్న బడ్డికొట్టుముందు వీధిలాంతరు స్థంభానికి తగిలి కింద పడింది.
“సరే బాసు, మళ్ళీ కలుద్దాం”, అంటూ నేను రోడ్డు దాటడానికి కదులుతూ..అతనికి షేక్‌హాండిచ్చి రాబోతుంటే..చెయ్య్ పట్టుకుని ఆపేసి అన్నాడు కదా..”బాసు రెండు రూపాయల కార్డు కొని, మూడు రూపాయల సిగరెట్టు, ఒక స్పెషల్ టీ కొట్టేసాడేంటి వీడు అని అనుకుంటున్నావా?”
అతను అనేదాక ఆ ఆలోచన నా ఊహలోకి కూడ రాలేదు. అప్పుడు వచ్చింది. కార్డు కొన్నానంటాడు అది కూడా ఫ్రీ గానే తీసుకున్నాడు గా అని. అదేమి లేదులే అని నవ్వేసి, చెయ్యి వదిలించుకుని వచ్చేసాను.
అఫ్‌కోర్సు..ఏదో ప్రభుత్వ సంస్థలో లంచం ఇచ్చి ఉద్యోగం సంపాయించుకున్నాడు. ఇద్దరు కూతుళ్ళకి అమెరికా సంబంధాలు చేసాడు. కోట్ల రూపాయల విలువగల భవంతుల యజమాని ఈ రోజు.
ఇదంతా ఎందుకు చెప్పానంటే..ప్రతి వ్యాపారస్థుడు దొంగ కాదు,చీట్ కాదు. వాడికి స్నేహాలు, బంధువులు, ప్రేమలు, అభిమానాలు, నైతిక విలువలుంటాయి! నిన్న ఎవరో ఫేస్‌బుక్‌లో వ్యాపారస్థుడుకి అలాంటివి ఉండవన్న అర్ధం వచ్చే మాటన్నారు, అందుకని ఈ ఏడుపు!
ఆదివారం. మార్చ్ 2, 2014. మళ్ళీ SMS. ఆర్టిస్ట్ మోహన్ గారి పిలుపు. మనవాళ్లందరూ వస్తున్నారు. మీరు కూడా రావాలి. మన శేఖర్ కి మనం చెయ్యాలి! సందర్భం శేఖర్ కార్టూనిస్ట్‌గా గోల్డెన్ జూబిలి సెలబ్రేషన్.
శేఖర్ కార్టూనిస్ట్ గా నే పరిచయం అయ్యాడు ఆంధ్రజ్యోతి లో. కె.పి డెస్క్ పక్కనే. కె.పి ని దాటుకుని శేఖర్ డెస్క్‌కి వెళ్ళాలి. ఆ పక్కనే వసంతలక్ష్మి గారి డెస్క్.
కినిగె కి తన కార్టూన్ పుస్తకాన్ని ఇచ్చిన తొలి కార్టూనిస్టు శేఖర్. అదొక అభిమానం. తరువాత ఎప్పుడో ఒకసారి నా మీద కోపగించుకున్నాడు కూడా! “నాకు మీరు పిచ్చేశ్వరరావు గారి అబ్బాయని ఎందుకు చెప్పలేదు. ఆయనంటే మా తరానికి ఎంత ఇష్టమో, మీకు తెలియదు. అటువంటి వాళ్ళు అంత త్వరగా వెళ్ళిపోవాడనికి హడావుడి ఏమిటో?” అనుకున్నడు స్వగతంగా.
అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలకి వెళ్లబోయేముందు, వెళ్ళి వచ్చిన తరువాత తన పుస్తకాన్ని డిజిటల్ బుక్‌గా ఎలా డిజైన్‌చేస్తే బాగుంటుందో అని కలిసినప్పుడు మాట్లాడుకునేవాళ్ళం. కలవనప్పుడు ఫోన్ చేసేవాడు. ఫోనులో “తింటున్నాన్నా?” అని అడిగి నవ్వేవాడు.
“సార్, మీ ఇంటికి దగ్గిర్లోకి మారుతున్నాను. మనం ఇక రోజు కలుసుకోవచ్చు. బహుశ నేనే మీ ఇంటికి వస్తాను. కలిసి టీ తాగోచ్చు,” అని ఎంతో సంతోషంగా నవ్వుతూ చెప్పినప్పుడు ఆనందమేసింది.
తరువాత ఎప్పుడో తెలిసింది..ఆరోగ్యం బాగోలేదని. ఇంటికి వెళ్ళి పలకరించాలని అనుకునేటప్పడికి ఇల్లు మారడం కూడా ఐపోయింది.
Cartoonist Chandrasekher (Jul 16, 1965 – 19 May 2014)
ఆదివారం ఉదయం సోమాజిగూడ ప్రెస్ క్లబ్‌లో అతని కోసం చూసాను. కొంచెం ఆలస్యం అయ్యింది నేను వెళ్ళేటప్పటికి. మనిషి కనబడలేదు. వెతుకున్నాను. కాప్..నోటికి మాస్క్ అడ్డం ఉంది. ఆ మాస్క్ పైన కళ్ళు. నవ్వు. ఉగ్గబట్టుకున్న ఆనందం. సంతోషం. ప్రెస్‌క్లబ్ నిండిపోయింది. కాని మనిషిని చూసిన నేను ఖంగు తిన్నాను. నాకు తెలిసిన శేఖర్ రూపు కాదది. మనిషి మొఖంలో విపరీతమైన అలసట. సగం అయిపొయ్యాడు. ఎందుకో ఉండబుద్ది కాలేదక్కడ. తనతో మాట్లాడడానికి తగిన ప్రదేశమూ కాదు..సందర్భమూ కాదు. ఈ లోపు ఒకటికి రెండు సార్లు ఫోను చేసిన అన్వర్, sms లు గుప్పించిన ఇతర మిత్రులని పలకరించాను.
హడావుడిగా పరిచయుస్థుడొకాయన వచ్చాడు. పక్కనే శ్రీమతి అనుకుంటాను. పేద్ద పూలమాల. ఒక పుష్ఫగుచ్చం. హడావుడి హడావుడిగా వేదిక దగ్గిరకు దాదాపుగా పరిగెత్తుకుంటూ వెళ్ళిపొయ్యారు. ఆఖరి చూపు. పార్ధివ శరీరాన్ని పుష్పమాలంకృతాన్ని చెయ్యాలన్న తాపత్రయం కనపడింది ఆ వేగంలో, ఆ మాటల్లో, ఆ గమనంలో. విరక్తి పుట్టింది.
విజయవాడలో “మో” హాస్పిటల్‌లో ఉంటే..”సార్, ఐపోయ్యిందా? డిక్లేర్ చేసేద్దామా”? అని స్ట్రింగర్స్ శ్రీ శ్రీ విశ్వేశ్వరావు గారిని పీక్కు తిన్న వైనం గుర్తోచ్చింది. మనసు రోసింది. అసహ్యం వేసింది. రోత పుట్టింది.
వెళ్ళిపోదామని వెనక్కి తిరుగుతుంటే..అన్వర్ ఎదురువచ్చాడు. “సార్, వెళ్ళిపోతున్నారా?” అంటూ. ఔనన్నట్టుగా తలూపూతూ గేటు వైపుకి కదులుతుంటే..”వుండండి సార్..రెండు మాటలు మాట్లాడి వెళ్లండి” అని అన్నాడు. వాళ్ళ మధ్య నేనేమి మాట్లాడుతాను అనుకుంటూ నిలబడిపొయ్యాను. “ఉండండి సార్. ఒక్క రెండు మాటలు మాట్లాడండి. తనుకూడా వింటాడు కదా?”అని అన్నాడు. ఇక ఆ మాటకు తిరుగులేదు. సరే అని ఆగి పొయ్యాను.
ఈ లోపు మాట్లాడేవాళ్ళున్నారు. వాళ్ళ తరువాత..అన్వర్ నాకు మైకు ఇప్పించాడు. శేఖర్ వెనకకి చేరుకున్నాను. శేఖర్ భుజం మీద చెయ్యి వేసాను. శేఖర్ నా ముఖంలోకి చూసాడు. మా ఇద్దరి కళ్ళు కలిసినవి. He knows. He knew, I knew. He also knew that my heart is with him. I wished him all the best with all my heart. I expressed my good wishes to all his frineds for supporting him at that time. లేచి నిలబడ్డాడు. కౌగలించుకున్నాడు. That was the parting embrace. I knew.
మైక్ ఆర్టిస్టు మోహన్ గారికిచ్చాను. అన్వర్ కి థాంక్స్ చెప్పాను. వచ్చేసాను.
మా అమ్మ పోయినప్పుడు చలసాని ప్రసాదరావు గారు రాలేదు. దానికి ఆయన చెప్పిన కారణం. “నాకు మీ అమ్మ చక్కగా సంతోషం గా నవ్వుతూ ఉన్నప్పుడు చూసిన జ్ఞాపకం. నాకు అదే గుర్తుంచుకోవాలని ఉంది” అని.
చంద్రశేఖర్ విషయం లో నాది అదే ఉద్దేశం. అందుకే కొడుకు పెళ్ళికి వెళ్ళలేక పొయ్యాను. ఈ రోజు వెళ్ళడం లేదు. ఫోటో కూడ తను నవ్వుతున్నదే పెట్టాను.
ఆ రోజున అన్వర్ నన్ను గుర్తుపెట్టుకుని పిలవకపొతే..నాకు శేఖర్ చిరు దరహసం అందేది కాదు.
గుడ్‌బై శేఖర్. You are a good friend. I shall remember your smile. Always.
ఇది వ్యాపారం కాదు. నేను ఇప్పుడు కినిగె లో లేను కూడా! శేఖర్ పుస్తకాలు ఇవి కొన్ని అని చెప్పడానికి మాత్రమే: http://kinige.com/author/Shekar
పోయిన సంవత్సరం అంటే 2013 లో ఒక పెద్ద రచయిత (“మాకు తెలియకుండా ఎప్పుడు పెద్దవాడైపొయ్యాడు” అని ఒక మరో పెద్దాయన సభాముఖంగానే అడిగాడు అనుకొండి, అది వేరే విషయం!) నన్నో ప్రశ్న అడిగాడు.
కాని నా జవాబు మాత్రం, “నాకు మరో విధంగా ఉండటం చేతకాదు” అని. ఈ ప్రస్థావన ఇప్పుడెండుకంటారా..ఎందుకో గుర్తు వచ్చింది..అద్దంలో నా దంతాలు చూసుకుంటూఉంటే..the last smile is always mine.
